از آنجا که عدالت، ثبات و رشد اقتصادی، از اهداف کلان و مهم نظام اقتصادی اسلام است، از این رو زیر نظام‏های نظام اقتصادی اسلام نیز باید به گونه ای سامان دهی شوند که اقتصاد را به سمت اهداف مورد نظر پیش ببرند.
در این راستا بانک، به عنوان یک مؤسسه‏ی مهم مالی و پولی و نهادی اقتصادی که نقش اساسی و کلیدی در ساختار اقتصادی هر کشوری دارد، از اهمیت بالایی برخوردار است. زیرا پس‏اندازها و دارائی‏های راکد در یک نظام اقتصادی توسط این نهاد به گردش درآمده و آنها را در دسترس افراد و مؤسسات قرار می‏دهد، از این رو می‏تواند نقش اساسی را در دستیابی نظام اقتصادی به اهداف مورد نظرش را به عهده بگیرد.
در راستای تحقق این سه هدف مهم است که در ماده‏ی یک قانون عملیات بانکداری بدون ربا، مصوب دهم شهریور سال 1362 ، چنین آمده است که نظام بانکی کشور ملزم به" استقرار نظام پولی، اعتباری بر مبنای حق و عدل - با ضوابط اسلامی- برای تنظیم گردش صحیح پول، اعتبار، در جهت سلامت و رشد اقتصاد کشور" است. (مجموعه قوانین دومین دوره مجلس شورای اسلامی، 1366، 525) زیرا تحقق اهداف نظام پولی و بانکی در نظام اسلامی، مستلزم استقرار عدالت اقتصادی، اجتماعی و توزیع عادلانه‏ی درآمد و ثروت در جامعه است، براین اساس هرگونه بهره‏وری ظالمانه در معاملات و نیز رباخواری به هر شکل، عملی نامشروع و برخلاف عدالت به شمار می‏آید.
از این رو، بی‏تردید، در صورت وجود ربا در سیستم بانکی هرگز نمی توان ادعا نمود که نظام بانکی بر مبنای حق و عدل جریان دارد، زیرا در نگرش اسلامی ربا از گناهان کبیره به شمار آمده و از مصادیق بارز ظلم محسوب می‏شود.
بر همین مبناست که در اولین فرصت به دست آمده برای تحول در نظام بانکی کشور، براساس اصول اقتصاد اسلامی، تصمیم بر حذف ربا از سیستم بانکی گرفته شد.
از آنجا که هر پدیده‏ی جدید ممکن است در میدان عمل با مشکلات، محدودیت‏ها، کاستی‏ها و نارسایی‏هایی مواجه باشد، بانکداری بدون ربا نیز از این مسأله مستثنی نیست. با توجه به آنچه گفته شد شایسته است، به طور دائم، عملکرد این نظام مورد ارزیابی و دقت قرار گیرد، تا نقاط ضعف و کاستی‏های آن بر طرف شده و نقاط قوت آن تقویت گردد. در راستای تحقق همین مطلب است که این نوشتار با طرح این مسأله که نظام بانکی بعد از تصویب قانون عملیات بانکداری بدون ربا چقدر توانسته در حذف ربا از سیستم بانکی کشور موفقیت به دست آورد، به بیان دیدگاه‏ها و نظریات مدافعان و مخالفان می‏پردازد.