حدود یک سال از درگذشت مرتضی پاشایی خواننده پاپ ایرانی می گذرد. حضور گسترده مردمی در جلوی درب بیمارستان محل درگذشت این خواننده و سپس در مراسم سوگواری وی، شگفتی بسیاری را در پی داشت که موجب شد بر این واقعه اسامی مختلفی بگذارند؛ اسامی مانند پدیده پاشایی یا موج پاشایی.
به تازگی کتابی منتشر شده است که آن طور که گفته می شود در آن قصد بر تحلیل این واقعه یا پدیده است.
مدیر اجرایی انتشاراتی که این کتاب را روانه بازار کتاب کرده، در این مورد گفته است: در روزهای آخر حیات مرتضی پاشایی و پس از درگذشت او، جامعه ایران با پدیده‌ای مواجه شد که حتی بسیاری از جامعه‌شناسان تحلیل مناسبی برای بروز و ظهور آن نداشته‌اند تا جایی که حتی دیدگاه‌های کاملاً متناقضی در این خصوص مطرح شد.
وی افزوده است: آنچه در شبکه‌های اجتماعی و بعد از آن در مراسم تشییع جنازه و مراسم دیگر مرتضی پاشایی اتفاق افتاد، برای برخی افراد و تحلیلگران اجتماعی تعجب‌برانگیز بوده است که به نوعی نشان از فاصله میان نخبگان و بطن جامعه ایرانی دارد.
لازم به ذکر است که بلافاصله پس از این واقعه بسیاری در صدد تحلیل آن برآمدند که در طیف گسترده ای از اجتماعی-فرهنگی تا سیاسی این تحلیل ها صورت گرفت. معروف ترین این واکنش ها، واکنش دکتر یوسف اباذری، استاد جامعه شناسی دانشگاه تهران، بود که به شدت به این واقعه حمله کرد و آن را پیوند نامبارک جامعه و سیاست در شرایطی که جامعه سیاست گریز و بی تفاوت شده است، دانست و آن را نشانه ای از تنزل عمیق سطح سلیقه مردم قلمداد کرد.
در مجموع آنچه که اهمیت دارد، کمبود شدید تحلیل های عمیق جامعه شناختی در مورد جامعه ایران است که جای چنین آثاری در بازار کتاب ایران به شدت احساس می شود. اینکه چنین اثری با توجه به ادعای مطرح شده در آن و البته با در نظر گرفتن مدتی که از واقعه مذکور می گذرد، می تواند در راستای پاسخگویی به این نیاز باشد یا نه، چیزیست که متخصصان باید درباره آن نظر دهند.
