آنتونیو گرامشی در بخشی از نامه اش به همسرش، بعد از تحمل سه سال زندان می نویسد:
من معتقدم، آن بحرانی را که زندانی در اولین مرحله از زندان دچارش می شود پشت سر گذاشته ام. بحران که اغلب سبب قطع رابطه کامل تمامی بندها با گذشته می شود. حقیقتش را بخواهی، این بحران را در دیگران بیش از خودم مشاهده و احساس کردم و خنده ام گرفت و این خود، به معنی پشت سر گذاشتن این بحران بود. هیچوقت فکرش را نمی کردم انسانها …آنقدر از مرگ بترسند؛ و باید گفت که دقیقاً در رابطه با این ترس است که بسیاری از ناراحتی های روانی خاص زندانیان به وجود می آید. در ایتالیا می گویند که ترس از مرگ نشانه پیری است. به نظر می رسد که این قضاوت بسیار درستی باشد. در زندان، این تحول روانی زمانی خود را نشان می دهد که زندانی احساس می کند که در دامی گرفتار شده که امکان خلاصی از آن وجود ندارد: یک تغییر ریشه ای و سریع ایجاد می شود و هر چه میزان برخورد زندانی به زندگی اش بر اساس اعتقادات و عقایدش سطحی تر و کم عمق تر باشد، میزان و سرعت این تغییر بیشتر می شود. به صورتی باورنکردنی، من شاهد چنین صحنه های وحشتناکی بودم. و از طرفی، چنین مشاهداتی برای من مفید بود به همان اندازه که مشاهده تباهی هلوت ها برای بچه های اسپارت مفید بود.
