ذهن روسی در نظام شوروی مجموعه‌ای از مقالات، گزارش‌ها و گفت‌وگوهایی است که آیزایا برلین درباره‌ی فرهنگ روسیه در دوره‌ی کمونیسم و پس از آن تهیه کرده است. برلین تا زمان حیات خود این نوشته‌ها را منتشر نکرد، تا این‌که شش سال بعد از مرگش هنری هاردی آن را تدوین و منتشر کرد. برلین علاوه بر این‌که دوران کودکی‌اش را در ریگا و پطروگراد گذراند، در دوران جنگ جهانی دوم نیز در 1945 به شوروی سفر کرد و در آن‌جا با روشنفکران و ادیبانی همچون آنا آخماتووا و باریس پاسترناک دیدار و گفت‌وگو کرد. حاصل این سفر چند تک‌نگاری درباره‌ی پاسترناک، آخماتووا و وضع فرهنگ شوروی استالینیستی است که با چند مقاله دیگر در این کتاب جمع‌آوری و منتشر شده است.