گرچه بی‌اغراق می‌توان مدعی شد که تمام نوشته‌ها و مفاهیم ژیل دلوز شالوده‌ای کاملا اسپینوزایی دارند، اما وی از رهگذر دو کتاب مجزا پیوندهای بین اندیشه‌اش را با فلسفه و روش اسپینوزا به‌دقت مشخص می‌کند. یکی از این دو کتاب، اسپینوزا: فلسفه عملی است. دلوز در همه آثارش نشان می‌دهد که به جای تشریح یک فیلسوف، باید از وی کار کشید و از رهگذر جرقه‌های برآمده از اصطکاک بین دو فیلسوف یا از بطن صاعقه‌های ناگهانی میان دو پهنه از اندیشه، از دل میانه‌ای پرتلاطم، مصرانه دست به ترسیم جهانی نو زد. آنچه نزد دلوز به طور خاص در مورد اسپینوزا اهمیت دارد ترسیم صفحه درون‌ماندگاریِ نابِ نیروها و عواطف در نوعی هستی‌شناسی تک‌معنا (تک‌آوا) است.