انسان و کیهان در ایران باستان مجموعه سخنرانی‌های فیلیپ ژینیو، ایران‌شناس بزرگ فرانسوی، در دانشگاه آکسفرد است که آن‌ها را در آوریل و مه سال ۱۹۹۶ ایراد کرده است. ژینیو در این سخنرانی‌ها به انسان‌شناسی کهن ایرانیان پرداخته است؛ منظور از انسان‌شناسی تصوری است که انسان آن دوره از خود و وضع جسمانی و روحانی‌اش و نسبت خویش با جهان داشته است. پیش از ژینیو نیز متخصصان برجسته‌ای به این موضوع پرداخته‌اند، اما او سعی کرده است با بهره‌گیری از منابع سریانی به نتایج تازه‌تری در این‌باره دست یابد. او در این مجموعه درباره‌ی پاره‌ای از مسائل مهم در کیهان‌شناخت و انسان‌شناخت و عرفان زردشتی بحث کرده است که شناخت کل دین وابسته به شناخت آن‌هاست و هنوز هم در فهم آنها اشکلاتی هست.