سیر فکری تامس نیگل در حوزه فلسفه ذهن با انتشار مقاله بسیار مهم و تأثیرگذارش با عنوان «خفاش بودن چه حالی دارد» آغاز شد. تامس نیگل در کتاب «ذهن و کیهان» وجود آگاهی فروکاست ناپذیر و نظرگاه اول شخص را می‌پذیرد.

می‌توان گفت این اثر جدیدترین سیرفکری نیگل از روایت متعارف طبیعت‌گرایی (نگاه علمی و طبیعی به جهان) فاصله می‌گیرد و در نقد طبیعت‌گرایی با نگرش خداباورانه به عالم همداستان می‌شود. به گفته مترجم کتاب، جواد حیدری: «او در این کتاب دفاع جانانه‌ای از عقلانیت می‌کند و می‌پذیرد که عقل عینی مشکلی را پیشاروی طبیعت‌گرایی قرار می‌دهد و قرائن و شواهدی به نفع خداباوری ارائه می‌کند.» (ص 7)

نیگل در کتاب ذهن و کیهان به طور خلاصه بر این نظر است که داروینیسم مادی‌انگارانه متعارف، هرگز نمی‌تواند موارد زیر را تبیین کند: 1 ـ ظهور حیات به صورت شگفت‌انگیز و پیچیده که از ماده بی‌جان روی زمین حاصل شده است 2 ـ رشد و تحول چنین تنوع شگفت‌انگیزی از شکل‌های کاملا پیچیده حیات از حیات نخستین 3 ـ ظهور موجودات آگاه از ماده فاقد شعور 4 ـ وجود عقل و ارزش عینی و نیز موجوداتی که دارای چنین ظرفیت و قابلیت‌هایی‌اند و مستعد فهم واقعیت و ارزش عینی هستند و باارزش نیز برانگیخته می‌شوند.