در پژوهش حاضر در تحلیلی ساختارگرایانه، به تشریح شکل‌گیری عقلانیت کلاسیک عرب پرداخته شده است. از این رو نگارنده، پس از توضیح کوتاهی دربارة اصطلاح عقل عربی ـ منظور همان اندیشة عربی است ـ به بیان تفکیک دو مفهوم عقل از نظر «لالاند»، فیلسوف فرانسوی می‌پردازد: «عقل برسازنده» و «عقل برساخته». لالاند عقل برسازنده را فعالیت ذهنی می‌داند که عقل در هر استدلال، آنها را انجام می‌دهد تا به مدد آنها پاره‌ای از اصول و قواعد کلی را استخراج کند، اما عقل برخاسته، مجموعة ثابت و یکسانی است، که از دوره‌ای تاریخی تا دوره‌ای دیگر و گاه شخصی به شخص دیگر متفاوت است. نگارنده در ادامه مفهوم عقل را نزد اعراب، یونانیان و اروپائیان مقایسه کرده است. به اعتقاد وی عقل عربی در پیوند با رفتار و اخلاق است و در درون نظام ارزشی اشیای پیرامون می‌نگرد، در حالی که در فرهنگ یونانی و اروپایی مترادف با فهم اسباب و علل است.