سامانيان خانداني ايراني بودند که يک چند به عنوان واليان دست‌نشانده طاهريان (205 – 259 ق) در شهرهايي از خراسان و ماوراءالنهر حکومت کردند. در سال 287 ق اميراسماعيل ساماني در پي پيروزي بر عمروبن ليث صفاري دولت مستقل سامانيان را در بخارا بنياد نهاد. اين دولت تا 389 ق به حيات خود ادامه داد. سامانيان در اين مدت افزون بر سراسر خراسان و ماوراءالنهر، در زمان اقتدار خود، بر ولايات گرگان و طبرستان و ري تا حدود اصفهان، و سيستان و کرمان نيز سلطه داشتند و نه تن از آنان به امارت رسيدند. سلسله سامانيان از نخستين سلسله‌هاي ايراني پس از اسلام و سلسله غزنويان نخستين سلسله غيرايراني حاکم بر اين سرزمين در همان دوران است.
محمدرضا ناجي، در اين کتاب به شرح جغرافياي سياسي، ديوانسالاري، وضع اجتماعي، زندگي اقتصادي و چگونگي معماري و هنر و دين‌ها و فرقه‌ها در دوران حاکميت اين دو سلسله مي‌پردازد.