دانشنامه جهان اسلام مجموعه‌ای از مقالات نظام‌مند به ترتیب الفبایی، در قلمرو مطالعات اسلامی و فرهنگ و تمدن مسلمانان، که در بنیاد دانشنامه اسلامی در ایران نوشته می‌شود. اصطلاحات علوم قرآنی، حديث، فقه، کلام، عرفان، فلسفه، ادبيات و هنر، سيره انبيا و ائمه، آراى مفسران و محدّثان و فقها و متكلّمان از جمله موضوعات این دانشنامه است.آیت الله خامنه‌ای ریاست عالی آن را بعهده دارد. مهدی محقق، نصراللّه پورجوادی، سیّدمصطفی میرسلیم و غلامعلی حدّاد عادل از مدیران دانشنامه بوده‌اند. دانشنامه از نظر مالی وابسته به دفتر رهبر ایران است.
مباحث جغرافیایی: با توجه به محل نشر دانشنامه، در مورد ایران علاوه بر استان‌ها و مراکز استان‌ها، برای شهر‌ها نیز مقاله نوشته می‌شود. همچنین، روستاهایی دارای مدخل‌اند که پیشینۀ فرهنگی شایان توجه دارند، یا حادثۀ مهمی در آنها روی داده است. دربارۀ سایر کشور‌ها، قرار کلی بر این است که به خود کشور‌ها، مراکز و شهرهای دارای سابقۀ تاریخی آنها در دورۀ اسلامی اکتفا شود.
كتاب‌ها: فقط کتابهایی معرفی مي شوند كه جایگاه اولی دارند، یعنی در ميان كتابهای مشابه به دليلي فضل تقدم دارند، مثلاً سالها و قرنها توجه دانشمندان را جلب کرده اند و نقدها و شروح و حواشي بسيار بر آنها نوشته شده است، يا مدت طولاني در حوزه های آموزشی، كتاب درسی بوده‌اند.
اشخاص: دایرۀ انتخاب این موضوع کمی وسیع‌تر است، دراین‌باره، تقدم زمانی، تأثیرگذاری سیاسی، اجتماعی و داشتن آثار علمی، از ملاکهای انتخاب‌اند. از دیگر ملاک‌هاایرانی و شیعه بودن آنهاست، زیرا شرح حال بسیاری از بزرگان جهان اسلام در منابع دایرةالمعارفی دیگر یافت می‌شود.
دانش‌های جهان اسلام: این موضوع را می‌توان به چهار دسته تقسیم کرد، که به ترتیب اهمیت عبارت اند از: ۱) علومی که اصالتاً و صرفاً اسلامی هستند، مانند فقه، تفسیر، حدیث و کلام. ۲) علومی که در دورۀ اسلامی رشد و شکوفایی و توسعه یافته‌اند، مانند ریاضیات، نجوم، فلسفه و طب. ۳) علومی که مقدمۀ شناخت اسلامی تلقی می‌شوند، مانند زبان و ادبیات عربی. ۴) دانش‌ها و هنرهای رایج در سرزمینهای اسلامی، مانند موسیقی و نقاشی.
وقایع مؤثر بر زندگی مسلمانان: ازجملۀ این وقایع، فعالیت گروه‌ها و جمعیت‌ها و احزاب بهسبب نقشی است که در سیاست، اقتصاد و فرهنگ داشتهاند. در این زمینه، به حوادث و وقایع یکصد سال اخیر (دورۀ بیداری مسلمانان و عصر پیدایی نهضتهای اسلامی در مقابل استعمار) توجه بیشتری خواهدشد. واقعیت های مربوط به انقلاب اسلامی ایران نیز نه تنها از آن حیث که بخشی مهم و سرنوشت ساز از تاریخ ایران است، بلکه به این سبب که نشانۀ تحرک و گرایش مسلمانان به استقلال و بازگشت به اصالتهای فرهنگی و تمدنی خویش است، با رعایت اصول و ضوابط علمی حاکم بر مقالات، جای خاص خود را در دانشنامه دارد.
آداب و سنن قومی و فرهنگی: آنچه به نحوی در جامعه و تاریخ مسلمانان و در فرهنگ و تمدن اسلامی حضوری نسبتاً دیرپا، و به نحو مثبت یا منفی، نقش داشتهاند، مانند آداب و رسوم قومی و دینی؛ جشن‌ها و اعیاد؛ درخت‌ها و اشیایی که ارزش فرهنگی و تمدنی دارند، مانند سرو و گردو، و گلیم؛ خوراکیهایی که در متون دینی ذکر شده‌اند، مانند انجیر و انار؛ گیاهان دارویی و درختانی که نامشان در کتابهای علمی مسلمانان مطرح شده است
