گفتارهای موثر و درخشان ادوارد سعید در کتاب حاضر در واقع بازسازی چهره و شخصیت مستقل و سازش‌ناپذیر روشنفکران و چگونگی رویارویی آنان در برابر وسوسه‌های قدرت، ثروت، حرفه‌ای‌گری و تخصصی‌شدن است. تحلیل و توصیف او درباره پدیده تبعید و موقعیت تبعیدی از بخش های باارزش و خواندنی این کتاب است. او در این کتاب می‌نویسد: «روشنفکران دقیقا افرادی هستند که نه می توان عملکرد اجتماعی‌شان را پیش‌بینی کرد و نه می توان این عملکردها را الزاما به نوعی شعار، خط‌مشی معمول حزبی و یا احکام تثبیت شده تبدیل کرد. آنچه من می کوشیدم بیان کنم این بود که معیارهای حقیقت درباره سیه‌روزی و ستمدیدگی انسان به رغم وابستگی حزبی روشنفکری خاص، پیشینه ملی و علایق ذاتی، همچنان پابرجا مانده‌اند. هیچ چیز بیش از پیرایه‌های روشنفکرانه، سکوت محتاطانه، رجزخوانی میهن‌پرستانه و روی گرداندن مبالغه‌آمیز از علایق گذشته بر عملکرد اجتماعی روشنفکر اثر نامطلوب نمی گذارد.»
ادوارد سعید در این کتاب کوچک و پرمحتوا، به بیان نشانه‌های روشنفکران، تقسیم‌بندی انواع روشنفکران، توصیف زندگی و خصوصیات رایج آنان و جامعه‌شان می‌پردازد و در انتها به ویژگی‌هایی می‌پردازد که به‌مثابه شناسه‌های واقعی روشنفکری به شمار می‌روند، نه تنها از نظر جامعه که از دیدگاه عقل سلیم و حقیقت‌دوست.
